herb

KANCELARIA NOTARIALNA

MARIA GRODZICKA NOTARIUSZ


Umowa dożywocia

Przez umowę dożywocia dożywotnik przenosi własność nieruchomości w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Nabywca powinien, w przypadku braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

  • Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia; do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych,
  • prawo dożywocia jest niezbywalne,
  • prawo dożywocia ustanowione na rzecz kilku osób ulega w razie śmierci jednej z tych osób odpowiedniemu zmniejszeniu,
  • jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa; nie przewiduje się natomiast możliwości rozwiązania umowy dożywocia w razie zbycia nieruchomości.

W Polsce podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę umowy sprzedaży jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 rok, Nr 16 poz. 93 z  zm.).

Dożywocie a podatek dochodowy

Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 06 czerwca 2013 roku, Sygn. akt II FSK 1967/11 – kto przed upływem pięciu lat od nabycia nieruchomości, chce ją przekazać w zamian za opiekę w ramach umowy dożywocia, musi zapłacić podatek dochodowy.

Dożywocie a zachowek

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2013 roku, Sygn. akt I ACa 142/13 literalne brzmienie art. 993 k.c., znowelizowanego ustawą z dnia 18 marca 2011 roku, jednoznacznie wskazuje na intencję ustawodawcy, co do ukształtowania zamkniętego katalogu przypadków, warunkujących możliwość doliczenia do masy spadku przedmiotów, które w chwili otwarcia spadku nie należały już do majątku zmarłego, albowiem zostały zeń przeniesione do majątku osoby trzeciej (darowizny). Przemawia za tym przede wszystkim użycie słowa „darowizny” miast słowa lub sformułowania umożliwiającego rozszerzającą interpretację pojęcia, np. „aktywa przeniesione z majątku spadkodawcy do majątku osoby trzeciej tytułem darmym”. Gdyby wolą ustawodawcy było unormowanie pozwalające na zaliczenie przedmiotów innych, niż darowizny, z pewnością dałby temu wyraz redagując art. 993 k.c., zwłaszcza w ramach wspomnianej nowelizacji. Zatem wartość nieruchomości przeniesionej przez spadkodawcę na nabywcę w zamian za dożywocie, nie dolicza się do substratu zachowku.